een film van Joop Span
foto (c) Ben Seelt voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl
55 jaar geleden, op 24 april 1961, ontstond met het dichten van de Veersegatdam het Veerse Meer. De eerste fase van de Deltawerken was daarmee succesvol afgerond. De sluiting van de dam werd live op televisie uitgezonden.
Met de film ‘Het getij voorbij: Veere na de Watersnood’ brengt Joop Span deze historische periode opnieuw voor het voetlicht. Historische informatie wordt afgewisseld met persoonlijke verhalen over de werkomstandigheden en de gevolgen die de afsluiting van het Veerse Gat had voor de Zeeuwen in het algemeen en de Veerenaren in het bijzonder. De film draait van 12 maart tot 7 augustus in het Stadhuis. Tijdens de openingsdag is de film op een groot scherm te zien in de raadzaal van het Stadhuis.
Het verhaal
Bij de bouw van de dam werden grotendeels traditionele methoden uit de Nederlandse waterbouw gebruikt. Een groot deel van het werk was handarbeid, waarbij honderden mannen onder zware omstandigheden enorme hoeveelheden zand en steen verzetten. Enkele dijkwerkers van toen zijn nog in leven. Zij zijn de laatsten die over deze manier van werken kunnen vertellen. In de volgende fase van de Deltawerken werd handarbeid vervangen door moderne technieken.
Nieuw bij de aanleg van de Veersegatdam was het gebruik van caissons. Nadat daarmee successen waren behaald bij het herstel van de dijken na de watersnoodramp van 1953, was duidelijk dat caissons een belangrijk rol konden spelen bij de Deltawerken. Wel moest daarvoor de precisie van het invaren van de caissons worden verbeterd. In het Waterloopkundig Laboratorium in de Noordoostpolder zijn daarvoor jarenlang grootschalige proeven gedaan. De installaties in de Noordoostpolder zijn al lang verlaten, vervallen en door onkruid overwoekerd.
Voor Veere betekende de afsluiting van het Veerse Gat het vertrek van de vissersvloot naar een nieuwe haven in Colijnsplaat. Immers, vanuit Veere hadden de vissers na het sluiten van de dam geen toegang meer tot open zee. Dat was aanleiding tot een onzekere toekomst, zowel bij de vissers al bij de Veerse bevolking.
Over al deze aspecten komen mensen persoonlijk aan het woord. Jan Heijse bijvoorbeeld. Hij maakte als kleine jongen de watersnood mee toen hij bij zijn grootvader in Veere logeerde. De gebeurtenissen staan hem nog helder voor de geest. Lex Minneboo maakte als jonge man de watersnood mee in Veere. Als zoon van een visser voer hij vanaf 1960 als bemanningslid op het schip van zijn vader. Hij maakte de uittocht van de vissersvloot naar Colijnsplaat mee. Jonkheer L. den Beer Poortugael is de zoon van de toenmalige burgemeester van Veere. Hij is fotograaf en filmer en beschikt over prachtig beeldmateriaal uit de periode 1955-1961. Als burgemeesterszoon kan hij heerlijk vertellen over allerlei bestuurlijke perikelen uit die periode.
Wim Vaarzon Morel begon in de jaren vijftig zijn kunstenaarsloopbaan in Veere. Hij maakte er talloze schilderijen van de Deltawerken. Stafanus Gebriëlse is geboren en getogen in Westkapelle. Hij leerde er het dijkwerken in de praktijk. Jarenlang werkte hij aan de dam in het Veerse gat. Tot slot Ir. H.J.T. Span, de vader van de filmmaker. Als jong ingenieur werkte hij bij het Waterloopkundig Laboratorium. Hij kan levendig uitleggen wat er bij het gebruik van caissons bij de Deltawerken allemaal kwam kijken.