Relatie met Schotland

Veere heeft sinds de late Middeleeuwen tot het einde van de achttiende eeuw, toen door de Fransen de Bataafse republiek werd opgericht, sterke banden onderhouden met Schotland. Het huwelijk in 1444 van Wolfert VI van Borsele met Mary later Stuart, de dochter van de Schotse koning James I, droeg bij aan de groei van het handelsverkeer met Schotland. Veere werd de doorvoerhaven voor Schotse wol in de Lage Landen. Ook in de huidige tijd onderhoudt Veere nog steeds levendige banden met Schotland.

Stapelcontract

In de zestiende eeuw deden soms wel 50 tot 60 schepen per dag de stad aan. Maximiliaan van Bourgondië, Heer van Veere, wist de goede betrekkingen met de Schotten in 1541 in een stapelcontract te bevestigen. Dit hield in dat alle goederen uit Schotland en bestemd voor de Nederlanden eerst naar Veere moesten worden gebracht en van daaruit pas verder mochten worden verhandeld. De Schotse wol was één van de belangrijkste producten voor de Nederlanden. Maar de Schotten namen ook schapenvellen, gezouten koehuiden, zalm en vlees mee. Omgekeerd werden Zeeuwse producten als laken, meekrap, fruit en groente verscheept naar Schotland.

Huis van de Schotse Natie

In zijn giftbrief van 7 december 1541 verklaart Maximiliaan: ‘(…)premiers avons accordé (…)de la nation une maison dedans notre ville de la Vere telle que sera trouvé la plus commodieuse (…)’ (eerstgenoemde heeft er in toegestemd dat de stad Veere een huis dat het meest gerieflijk wordt bevonden aan de Schotse natie ter beschikking stelt). Voor 1613 kwam de Schotse Natie bijeen in het huis ‘De Swane’ aan de Markt. De belofte om op stadskosten een huis te verschaffen werd pas in 1613 ingelost toen in de Wijngaardstraat een huis werd verbouwd en ingericht om te dienen tot conchiergerie voor de Schotse Natie. Dit was een soort herberglogement waar Schotse kooplieden en zeelieden konden eten en logeren zonder accijns op bier en wijn te betalen. Voor deze conchiergerie waren 22 regels opgesteld, bijvoorbeeld dat de tafels tweemaal per week een schoon tafellaken moesten krijgen. In 1764 is het gebouw aan de Wijngaardstraat vervallen en onbewoonbaar geworden. De magistraat besloot om het huis ‘In de Struijs’ aan de Kaai, eigendom van de stad en voordien gebruikt als Franse kostschool, geschikt te maken voor de conchiergerie voor de Schotten. Veel Schotten waren woonachtig in Veere, o.a. in het huis ‘Het Lammeken’, en genoten speciale privileges. Een eigen rechtspraak, eigen kerk, eigen herberglogement en het niet hoeven betalen van accijns behoorden tot de voorrechten. De welvarende kooplieden bezorgden Veere lange tijd grote welvaart. Bij decreet van het Uitvoerend Bewind der Bataafse Republiek van 10 oktober 1799 werd het stapelcontract vernietigd en kreeg de stad de vrije beschikking over ‘In de Struijs’. Sedert die tijd werd het gebouw veelal aan particulieren verhuurd. 

Goede banden zetten zich voort

Ook nu zijn er nog goede banden met Schotland. De Stichting Veere-Schotland spant zich in om de geschiedenis van de Schots-Veerse relaties blijvend onder de aandacht te brengen. Dit gebeurt onder meer door de organisatie van een tweejaarlijks festival. Samen met deze stichting is Museum De Schotse Huizen benaderd door het Prestongrange Arts Festival in Schotland om mee te werken aan de totstandkoming van een groot wandtapijt over de Schotse diaspora. In 2012 hebben ruim 30 vrijwilligers uit Veere een aantal panelen voor dit tapijt gemaakt. Dit is gedaan vanuit het handwerkcafé van Museum De Schotse Huizen.

Schotse producten

Veere heeft een officieel geregistreerde Veere District Tartan. Kledingaccessoires gemaakt van deze Schotse ruit zijn te koop in onze museumwinkel. Ook in ons assortiment: Schotse sieraden en diverse informatieve boeken waaronder ‘Schotten lusten geen spek’, geschreven door P. Blom.