Carillon

Het Carillon van Veere

Het carillon telt 47 klokken. Hiervan zijn 17 klokken gegoten door Peeter van den Gheyn in de jaren 1734-35 en 9 klokken door Andreas Jozef van den Gheyn in 1790. Van Petit & Fritsen zijn er 2 klokken uit 1948. Tenslotte goot Eijsbouts in 1972 de overige 18 klokken. Boven de klokkenstoel hangt de uurklok, een halve bol die in 1594 door Peter II van den Gheyn werd gegoten.

Het carillon van Veere werd in 1736 geleverd en ingericht door de Leuvense klokkengieterij van Peter van den Gheyn. Deze beiaard telde toen 35 klokken waarvan er 24 werden aangesloten op de eveneens in dat jaar nieuw vervaardigde speeltrommel.

In 1790 goot Andreas Jozef van den Gheyn een negental klokken opnieuw.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog bleven de klokken hangen ondanks de klokkenvorderingen.

In 1972 restaureerde de firma Eijsbouts het carillon, richtte het opnieuw in en breidde het uit tot een aantal van 47 klokken waarbij latere toevoegingen van klokken werden vervangen door nieuw gegoten klokken in de stijl van Peter van den Gheyn.

In 1999 werd de inrichting nogmaals door de firma Eijsbouts herzien. In dat jaar werd het klavier van 1972 vervangen door een nieuw klavier.

In 2013-2014 werd het spel opnieuw door Eijsbouts nagezien tijdens de restauratie van het stadhuis en de toren.

Museum Veere – David van der Vlies Carillon

Museum Veere - David van der Vlies Carillon

Bediening

De klokken worden op twee manieren bediend.

Ten eerste door de beiaardier die d.m.v. een zgn. stokkenklavier een klepel, die zich in de klok bevindt, tegen de klokwand laat slaan. De klepels zijn met de toetsen verbonden door een stelsel van draden.

Ten tweede door hamers aan de buitenzijde van de klokken. Zij zijn met draden verbonden aan zgn. lichters. Deze lichters worden opgetild door een stift die op een bepaalde plaats uit de speeltrommel steekt (vergelijk het met het cilindertje van een speeldoos). De trommel is aangesloten op het uurwerk en wordt ieder half en heel uur in beweging gezet. De stiften zijn door de beiaardier op een bepaalde plaats op de trommel aangebracht, die plaats correspondeert met de klok die moet worden aangeslagen; de lichter komt omhoog en valt terug; evenzo de hamer die vervolgens tegen de klokwand valt.

De speelkamer van de beiaardier bevindt zich ter hoogte van de balustrade. De speeltrommel bevindt zich op de zolder van het stadhuis.

De automatische speeltrommel

De speeltrommel laat het carillon automatisch spelen. Driemaal per jaar worden de melodieën van het automatische spel verstoken. Vergelijk dit met een muziekdoos.

De speeltrommel speelt tweemaal per uur op het hele en halve uur, waarna de slagen voluit volgen op het hele uur en op het halve uur. Dit gaat dag en nacht door sinds de ingebruikname in de 16e eeuw. De gewichten die de speeltrommel aandrijven, worden met een motor automatisch opgewonden.

De huidige stadsbeiaardier van Veere is David van der Vlies.

Museum Veere - Carillon - David van der Vlies